2024 yazında ve sonbaharında insanlarda görülen tüm kuş gribi vakaları arasında bizi gerçekten endişelendiren iki vaka vardı; Kanada’da sağlıklı bir genç ve Amerika’da 65 yaş üstü adam. Her ikisi de bir şekilde, kuş gribine (H5N1) yakalandılar ve solunum cihazına ihtiyaç duyacak kadar kritik bir şekilde hastalandılar.
Aralık'a kadar, Amerika’da 65 H5N1 vakası vardı. Bu vakaların hepsi hafifti. Ayrıca, CDC antikor testi verilerine göre, muhtemelen yüzlercesi (hatta binlercesi) daha vardı. Bu vakalar neredeyse kesinlikle hafifti, hatta asemptomatikti. Şiddetli hastalıkta bir artış olsaydı (genç sağlıklı insanlarda bile), CDC bunu tespit edebilirdi.
Genel olarak, grip mevsiminin yaklaşan zirvesinin eşiğinde şiddetli bir H5N1 ilişkin tehdit de artışa geçebilir. Her ne kadar bizden uzakta da olsa bunu düşünüp önlem almak gerek.
Bundan sonra ne olacağını kimse bilmiyor. Başka bir korkunç salgının eşiğinde miyiz? Yoksa sıyırıp geçecek mi? Bir ko-enfeksiyon nedeniyle yeni bir H5N1 varyantının ortaya çıkma olasılığı endişe verici, yani, tek bir kişinin aynı anda mevsimsel grip ve kuş gribi geçirmesi, ki bu da potansiyel olarak korkunç bir grip salgınına neden olabilir.
Ama bu konuda da dikkatli olmak, endişeyi dengelemek gerek. Olası bir tehditten haberdar olmak ama panik olmamak. Her şeyin acil olduğunu söylersek, çok geçmeden hiçbir şey acil olmaz. Kurt geldi diye bağıramayız, yoksa bir süre sonra sesimiz duyulmaz olur.
Panik olmadan önlem almak; yüksek riskli ortamlarda (çiftlikler) testlerin artırılması ve yüksek riskli kişiler (çiftlik işçileri) için daha iyi korunma önlemleri almak. Bir noktada, H5N1 aşılarının tedarikini artırmak ve bunları çiftlik yüksek riskli bireylere uygulamak düşünmelidir. Bunun ne zaman yapılacağı belirsizdir ve bu eylemi gerçekleştirmek için tek bir gösterge veya eşik yoktur. Dikkat edilmesi gereken bir gösterge, insandan insana yayılmaya dair herhangi bir kanıttır, şükürler olsun ki şimdiye kadar tespit edilmedi.
Bu arada bize düşen, solunum yolu hastalığından kaçınmak için normalde alacağımız önlemleri almak ve henüz yapmadıysanız mevsimsel grip aşınızı hemen yaptırın. Çok geç değil! Grip sezonuna yeni girdik ve bu aşılar bir veya iki hafta içinde işe yarıyor, geçici olarak enfeksiyon ve (daha uzun bir süre için) ciddi hastalık riskini azaltıyor. Ayrıca virüslerden birine karşı korunuyorsanız ko-enfeksiyon geçirme olasılığınız da daha düşüktür.
Uzm. Dr. Tutku Taşkınoğlu