Kan grubunuz sizi ne kadar koruyor?
İngiltere biyobankası'ndaki verilerin analizi, COVID-19 enfeksiyonunun kardiyovasküler hastalığı olan veya olmayan kişilerde kalp krizi, felç ve herhangi bir nedene bağlı ölüm riskini üç yıla kadar artırabileceğini buldu. Araştırma, Amerikan Kalp Derneği'nin hakemli dergisi Arteriosclerosis, Thrombosis and Vascular Biology'de yayımlandı.
Önceki araştırmalar COVID-19'un enfeksiyondan sonraki ilk ay içinde ciddi kardiyovasküler komplikasyon riskini artırdığını göstermiştir. Bu çalışma, artan riskin ne kadar sürdüğünü ve COVID-19 enfeksiyonundan kurtulduktan sonra azalıp azalmadığını incelemiştir.
Araştırmacılar, 1 Şubat-31 Aralık 2020 tarihleri arasında COVID-19 virüsü ipozitif alan yaklaşık 8.000 kişi ve 2020 yılında hastane ortamında virüs için pozitif test sonucu alan yaklaşık 2.000 kişi de dahil olmak üzere 10.000'den fazla yetişkinin Birleşik Krallık Biyobankasındaki sağlık ve genetik verilerini inceledi. Aynı zaman diliminde Birleşik Krallık Biyobankasında COVID-19 enfeksiyonu öyküsü olmayan 200.000'den fazla yetişkinden oluşan bir grup da karşılaştırma amacıyla incelendi. Katılımcıların hiçbiri enfeksiyon sırasında aşılanmamıştı çünkü COVID-19 aşıları 2020 yılında henüz mevcut değildi.
Analizde şunlar bulundu:
- Yaklaşık 3 yıllık takip süresinde, COVID-19 enfeksiyonu öyküsü olmayan grupla karşılaştırıldığında, COVID-19'lu yetişkinlerde kalp krizi, felç ve ölüm riski iki kattan fazla, COVID-19 nedeniyle hastaneye kaldırılan yetişkinlerde ise yaklaşık dört kat daha fazlaydı.
- Kalp damar hastalığı veya Tip 2 diyabeti olmayan, COVID-19 nedeniyle hastaneye kaldırılan kişilerin kalp krizi, felç ve ölüm riskinin, kalp damar hastalığı olan ve COVID-19 enfeksiyonu olmayan kişilere kıyasla % 21 daha fazla olduğu görüldü.
- 0 olmayan kan grupları ile COVID-19 nedeniyle hastaneye yatış arasında önemli bir genetik etkileşim vardı. Şiddetli COVID-19 enfeksiyonu geçiren kişilerde kalp krizi ve felç riski artmıştı, ancak bu risk 0 olmayan kan gruplarına sahip kişilerde (kan grupları A, B veya AB olanlar) daha da yüksekti.
- 0 kan grubu olmayan yetişkinlerde kalp krizi ve felç riski, O kan grubuna sahip olanlara kıyasla yaklaşık % 65 daha yüksekti.
Dünya çapında, bir milyardan fazla insan COVID-19 enfeksiyonu geçirdi. Raporlanan bulgular yaklaşık çeyrek milyon insanı kapsıyor ve dünya çapında kardiyovasküler hastalıktaki artışın açıklaması olabilecek küresel sağlık bakımının önemine dair bir bulguya işaret ediyor olabilir.
Veriler, 2006 ve 2010 yılları arasında kayıt sırasında 40 ila 69 yaş aralığında olan, Birleşik Krallık'ta yaşayan 503.325 yetişkinin yer aldığı büyük ölçekli bir çalışma olan Birleşik Krallık Biyobankasından alınmıştır. Bu analiz, 1 Şubat 2020 ile 31 Aralık 2020 arasında COVID-19 virüsü pozitif çıkan veya COVID-19 nedeniyle hastaneye kaldırılan 10.005 yetişkinin sağlık verilerini içeriyor. Aynı zaman diliminde COVID-19'a yakalanmayan ve biyobankaya kayıtlı 217.730 kişi de dahil edilmiş. Analizde, tüm katılımcılar demografik özellikler ve benzer sağlık koşulları açısından mümkün olduğunca yakından eşleştirilmiş. Uzun vadeli risk açısından majör olumsuz kardiyovasküler olaylar (kalp krizi, felç ve her nedene bağlı ölüm) 31 Ekim 2022'ye kadar, yani yaklaşık 3 yıl sonra değerlendirilmiş.
Bu makale aslında iki çalışmadan oluşur. İlki COVID-19 nedeniyle hastaneye yatırılmış olmanın, kardiyovasküler hastalık önceden tanısı konmuş olmakla aynı seviyede, artmış kardiyovasküler riskin bir göstergesi olduğunu gösteriyor. Sadece başka amaçlar için toplanan geçmiş verileri analiz eden bir çalışmada doğrudan neden ve sonucu kanıtlamak çok zor olsa da bu bulgu önemlidir çünkü kardiyo vasküler hastalık geçmişi olmadan bile önceki bir COVID hastaneye yatışı geçmişi varlığının kardiyo vasküler hastalık önleme çabalarını başlatmak ve muhtemelen hızlandırmak için dikkate alınması gerektiğini göstermektedir. Şiddetli COVID-19 enfeksiyonunun vasküler sistem üzerinde doğrudan bir etkisi olup olmadığının araştırılması önemlidir.
Makaledeki ikinci 'çalışma' ABO kan grubu ile COVID sonuçları arasındaki ilişkiye bakmıştır. ABO kan grubunun genetik yuvasına yakın bir yerde bulunan bir şeyin COVID'e karşı farklı duyarlılık dereceleriyle ilişkili olduğu düşünülmektedir. Bu da ilginç bir yaklaşımdır.
Elbette çalışmanın birkaç sınırlaması vardır, bunlardan biri verilerin 2021'de aşılar yaygın olarak bulunmadan önce COVID-19 virüsünün orijinal suşu ile enfeksiyonu kapsar. Ayrıca, UK Biobank'taki katılımcıların çoğunluğu beyaz olduğundan, bu sonuçların farklı ırksal ve etnik geçmişlere sahip kişiler için geçerli olduğunu doğrulamak için ek araştırmalara ihtiyaç vardır.
Çalışmanın sonuçları COVID-19 enfeksiyonunun uzun vadeli kardiyovasküler etkilerini vurgulamaktadır. Kalp krizi ve felç riskindeki bu artışın COVID-19 enfeksiyonundan üç yıl sonrasında da devam ettiği de sonuçlardan biridir. Kalp krizi, felç ve ölüm riskinin artması göz önüne alındığında, soru, şiddetli COVID-19'un, Tip 2 diyabet veya periferik arter hastalığı gibi bir risk faktörü olarak kabul edilip edilmemesi gerektiğidir; bu noktada kardiyovasküler hastalıkları önlemeye odaklanan tedavi değerli olabilir.
Uzm. Dr. Tutku Taşkınoğlu
Kaynak: https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/ATVBAHA.124.321001