Gastroenteritin en yaygın nedenlerinden biri olan norovirüs şu anda artışta ve birkaç hafta daha devam edebilir. Norovirüs genellikle Aralık ve Nisan ayları arasında yüksek seyreder, ancak son birkaç haftadır Avrupa ve ABD'de de görüldüğü üzere Türkiye’de de mevsim dışı bir artış yaşanıyor.
Norovirüs oldukça bulaşıcı bir virüstür ve birini enfekte etmek için genellikle 10-100 arasında küçük bir sayıda viral partikül yeterlidir. Enfeksiyon insanlar arasında, özellikle hastaneler, okullar, kreşler ve bakım evleri gibi kalabalık ortamlarda hızla yayılabilir.
Çoğu insanda hastalık birkaç gün sürer. Virüsü alma ve semptomların ortaya çıkması arasındaki süre ise genellikle 12-48 saat arasındadır.
Norovirüs enfeksiyonu
- Kusma
- Ishal
- Karın ağrısı
- Düşük dereceli ateş
- Titreme
- Baş ağrısı gibi belirtilere neden olur
Uzun süreli ishal nedeniyle oluşan sıvı kaybı, özellikle yaşlılarda ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde nadir de olsa daha ciddi sorunlara neden olabilir.
Norovirüsler Caliciviridae ailesinin bir parçasıdır ve genellikle kış aylarında "mide gribi" olarak adlandırılan hastalığa neden olduğu bilinmektedir. Virüsler donmaya ve yüksek sıcaklıklara (60°C'ye kadar) dayanabilir ve ayrıca yüzeylerde uzun süreler boyunca kalabilir.
Norovirüs salgını sırasında genellikle birden fazla bulaşma yolu ortaya çıkar. Virüs "fekal-oral yol" olarak bilinen yolla yayılır, yani virüsle kirlenmiş eller, gıdalar, su, malzemeler ağızla temas ettiğinde bulaşabilirler. Kusma, yüksek oranda virüs parçacıkları içeren aerosoller salabileceğinden özellikle endişe verici olabilir. Bu aerosoller daha sonra bir kişinin ağzına girebilir veya yüzeyleri kirleterek virüsün yayılmasına katkıda bulunabilir.
Norovirüslere karşı bağışıklık nispeten kısa ömürlüdür, sadece birkaç ay sürer ve bir bireyin maruz kaldığı virüsün belirli suşuna özgüdür. Norovirüslerin genetik çeşitliliği göz önüne alındığında, insanlar yaşamları boyunca birden fazla kez enfekte olabilir. Ancak bazı bireyler, genetik faktörler nedeniyle norovirüsün en yaygın formundan kaynaklanan enfeksiyona ve hastalığa dirençli görünmektedir.
Norovirüsten kaçınmak her zaman mümkün olmayabilir, ancak aşağıdaki tavsiyeleri takip etmek virüsün yayılmasını durdurmaya yardımcı olabilir.
Nedene bakılmaksızın tüm kusmukların bulaşıcı olduğu varsayılmalıdır. Aynı binada, alanda, oda, grupta bulunan iki veya daha fazla kişide bir gün veya daha kısa bir süre içinde kusma gelişirse, bunun norovirüs olma olasılığı yüksektir
Kirlenen alanların hemen temizlenmesi ve dezenfekte edilmesi gerekir. Salgınlar sırasında rutin hijyen önlemlerine sıkı bir şekilde dikkat edilmesi ve temizlik/dezenfeksiyonun uygulanmaları artırılmalıdır.
Belirtiler geçtikten sonra en az 48 saat işe veya okula gidilmemelidir. Ayrıca bu süre zarfında hastanede yatan herhangi birini ziyaret etmekten kaçınılmalıdır.
Eller sık sık sabun ve suyla iyice yıkanmalıdır. Virüsü öldürmediği için alkollü dezenfektanlar önerilmez.
Kirlenmiş olabilecek tüm yüzeyleri veya nesneler dezenfekte edilmelidir. Çamaşır suyu bazlı bir ev temizleyicisi kullanmak en iyisidir.
Virüsün öldüğünden emin olmak için, kirlenmiş olabilecek tüm giysiler veya yatak takımları ayrı ayrı sıcak suda yıkanmalıdır.
Havlu ve çarşaf paylaşılmamalıdır.
Çiğ, yıkanmamış ürünleri tüketmekten kaçınılmalıdır.
Uzm. Dr. Tutku Taşkınoğlu